De Amerikaanse rente blijft op 5,25 procent. Sinds 29 juni 2006 is de federal
funds rate niet meer gewijzigd. Die inactiviteit doet de reputatie van
Fed-voorzitter Ben Bernanke geen kwaad. Sterker: het lijkt alsof de
financiële markten dieper voor de hem buigen naarmate hij minder doet. Hoe
stiller Bernanke zit, des te groter is het ontzag voor zijn beleid.

Zeventien maanden geleden nam Bernanke het roer over van Alan Greenspan – de
man die de Amerikaanse economie de langste naoorlogse periode van
economische groei had bezorgd. Zo iemand opvolgen is een lastige klus. In de
eerste maanden na zijn aantreden moesten Bernanke en de financiële markten
daarom nog duidelijk aan elkaar wennen. De nieuwe voorzitter maakte een paar
terloopse opmerkingen in de pers, waarmee hij aandelen- en obligatiemarkten
op het verkeerde been zette. Omgekeerd reageerden beleggers in het eerste
halfjaar erg paniekerig op ieder woord van Bernanke.

Beleggers vertrouwden de voormalige professor simpelweg niet. Toen de
Fed in juni vorig jaar de reeks renteverhogingen beëindigde, terwijl de
Amerikaanse inflatie nog altijd hoog was, gokte de markten toch op nieuwe
renteverhogingen. Maar Bernanke meende dat de vorige renteverhogingen nog
moesten doorwerken op de economie, dus dat de inflatie vanzelf zou afnemen.
Hij kreeg gelijk.

Begin dit jaar verwachtte de markt juist een renteverlaging. De Amerikaanse
economie groeide nauwelijks meer en de huizenmarkt dreigde in te storten.
Weer deed Bernanke niets. En ook nu lijkt hij gelijk te krijgen. De
economische groei bedroeg in het eerste kwartaal van dit jaar slechts 0,7
procent, maar in tweede kwartaal lijkt de economie al weer flink aan te
trekken. Voor dat herstel was geen renteverlaging nodig.

Het heeft de koele Bernanke een fraai imago opgeleverd. Was Greenspan een
onpeilbare magiër die met onbegrijpelijke formules de markten betoverde,
Bernanke is eerder een onaantastbare ridder die dwars door de pijlenregen
heen stand houdt. Hij heeft laten zien dat je briljant kunt zijn door niets
te doen. De markten proberen hem ondertussen niet meer te slim af te zijn en
lopen aan zijn leiband. Greenspan is al bijna vergeten.

Of Bernanke echt briljant is, zal overigens het komende jaar moeten
blijken, want de Fed krijgt het moeilijker dan voorheen. De afgelopen tien
jaar had het Amerikaanse monetaire beleid steeds wind mee. De ICT-revolutie
zorgde voor hoge groei van de arbeidsproductiviteit van de Amerikaanse
werknemer. Dezelfde handen konden ieder jaar weer meer produceren. Dat
vertaalde zich in een continue afname van de productiekosten en in lage
inflatie. Onder zulke gunstige omstandigheden is het niet zo moeilijk om een
succesvolle Fed-voorzitter te zijn.

Maar de tijden veranderen. De groei van de productiviteit ligt nu een stuk
lager. In de eerste drie maanden van dit jaar was de toename slechts een
kwart procent. De ICT-revolutie lijkt uitgeraasd. Daarmee is Bernanke een
natuurlijke bondgenoot in de strijd tegen inflatie kwijt. Ondertussen is die
inflatie nog altijd aan de hoge kant, onder meer door de scherp gestegen
benzineprijs. Mocht het economische herstel in de VS de komende maanden
tegenvallen, dan heeft Bernanke maar zeer weinig bewegingsruimte. Briljant
niets doen wordt dan al snel moedeloze apathie. Ridder Ben zal in beweging
moeten komen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl